กระทู้ธรรม น.ธ.โท หมวดจิต

๓๐.	อนวฏฺิตจิตฺตสฺส	สทฺธมฺมํ อวิชานโต
	ปริปฺลวปสาทสฺส	ปญฺา น ปริปูรติ.
	เมื่อมีจิตไม่มั่นคง ไม่รู้พระสัทธรรม มีความเลื่อมใสเลื่อนลอย ปัญญาย่อมไม่บริบูรณ์.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๒๐.

๓๑.	อปฺปมาณํ หิตํ จิตฺตํ	ปริปุณฺณํ สุภาวิตํ
	ยํ ปมาณํ กตํ กมฺมํ	น ตํ ตตฺราวสิสฺสติ.
	จิตเกื้อกูลที่อบรมบริบูรณ์ดีแล้ว เป็นจิตหาประมาณมิได้, กรรมใดที่ทำแล้วพอประมาณ กรรมนั้นจักไม่เหลือในจิตนั้น.
	(อรกโพธิสตฺต)	ขุ. ชา. ทุก. ๒๗/๕๙.

๓๒.	อานาปานสฺสติ ยสฺส	อปริปุณฺณา อภาวิตา
	กาโยปิ อิญฺชิโต โหติ	จิตฺตมฺปิ โหติ อิญฺชิตํ.
	สติกำหนดลมหายใจเข้าออก อันผู้ใดไม่อบรมให้บริบูรณ์, ทั้งกายทั้งจิตของผู้นั้นก็หวั่นไหว.
	(สารีปุตฺต)	ขุ. ปฏฺ. ๓๑/๒๕๐.

๓๓.	อานาปานสฺสติ ยสฺส	ปริปุณฺณา สุภาวิตา
	กาโยปิ อนิญฺชิโต โหติ	จิตฺตมฺปิ โหติ อนิญฺชิตํ.
	สติกำหนดลมหายใจเข้าออก อันผู้ใดอบรมบริบูรณ์ดีแล้ว, ทั้งกายทั้งจิตของผู้นั้นก็ไม่หวั่นไหว.
	(สารีปุตฺต)	ขุ. ปฏิ. ๓๑/๒๕๐.

๓๔.	ทิโส ทิสํ ยนฺตํ กยิรา	เวรี วา ปน เวรินํ
	มิจฺฉาปณิหิตํ จิตฺตํ	ปาปิโย นํ ตโต กเร.
	โจรกับโจรหรือไพรีกับไพรี พึงทำความพินาศให้แก่กัน, ส่วนจิตที่ตั้งไว้ผิด พึงทำเขาให้เสียหายยิ่งกว่านั้น.
	(พุทฺธํ)	ขุ. ธ. ๒๕/๒๐.

๓๕.	ทูรงฺคมํ เอกจรํ	อสรีรํ คุหาสยํ
	เย จิตฺตํ สญฺเมสฺสนฺติ	โมกฺขนฺติ มารพนฺธนา.
	ผู้ใดจักสำรวมจิตที่ไปไกล เที่ยวไปดวงเดียว ไม่มีรูปร่าง มีถ้ำ (คือกาย) เป็นที่อาศัย, ผู้นั้นจักพ้นจากเครื่องผู้ของมารได้. ให้ตรงได้ เหมือนช่างศรทำลูกศรให้ตรงได้ฉะนั้น.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๑๙,๒๐.

๓๖.	น ตํ มาตา ปิตา กยิรา	อญฺเ วาปิจ าตกา
	สมฺมาปณิหิตํ จิตฺตํ	เสยฺยโส นํ ตโต กเร.
	มารดาบิดาหรือญาติเหล่าอื่น ไม่พึงทำเหตุนั้นให้ได้, ส่วนจิตที่ตั้งไว้ดีแล้ว พึงทำเขาให้ดีกว่านั้น.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๒๐.

๓๗.	ผนฺทนํ จปลํ จิตฺตํ	ทุรกฺขํ ทุนฺนิวารยํ
	อุชุ กโรติ เมธาวี	อุสุกาโรว เตชนํ.
	คนมีปัญญาทำจิตที่ดิ้นรน กวัดแกว่ง รักษายาก ห้ามยาก ให้ตรงได้ เหมือนช่างศรทำลูกศรให้ตรงได้ฉะนั้น.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๑๙.

๓๘.	ยถา อคารํ ทุจฺฉนฺนํ	วุฏฺี สมติวิชฺฌติ
	เอวํ อภาวิตํ จิตฺตํ	ราโค สมติวิชฺฌติ.
	ฝนย่อมรั่วรดเรือนที่มุงไม่ดีฉันใด, ราคะย่อมรั่วรดจิตที่ไม่ได้ อบรมฉันนั้น.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๑๖.

๓๙.	โย จ สทฺทปฺปริตฺตาสี	วเน วาตมิโต ยถา
	ลหุจิตฺโตติ ตํ อาหุ	นาสฺส สมฺปชฺชเต วตํ.
	ผู้ใด มักหวาดสะดุ้งต่อเสียง เหมือนเนื้อทรายในป่า, ท่านเรียกผู้นั้นว่ามีจิตเบา, พรตของเขาย่อมไม่สำเร็จ.
	(อญฺตฺรภิกฺขุ)	สํ. ส. ๑๕/๒๙๖.

๔๐.	วาริโชว ถเล ขิตฺโต	โอกโมกตอุพฺกโต
	ปริผนฺทติทํ จิตฺตํ	มารเธยฺยํ ปหาตเว.
	จิตนี้ถูกยกขึ้นจากอาลัยคือกามคุณ เพื่อละที่ตั้งแห่งมาร ย่อมดิ้นรน เหมือนปลาถูกจับขึ้นจากน้ำโยนไปบนบกฉะนั้น.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๑๙.

๔๑.	สญฺาย วิปรีเยสา	จิตฺตนฺเต ปริฑยฺหติ
	นิมิตฺตํ ปริวชฺเชหิ	สุภํ ราคูปสญฺหิตํ.
	จิตของท่านย่อมเดือดร้อน เพราะเข้าใจผิด, ท่านจงเว้น เครื่องหมายที่สวยงามประกอบด้วยความรัก.
	(อานนฺท)	สํ. ส. ๑๕/๒๗๗.

๔๒.	เสโล ยถา เอกฆโน	วาเตน น สมีรติ
	เอวํ นินฺทาปสํสาสุ	น สมิญฺชนฺติ ปณฺฑิตา.
	ภูเขาหินแท่งทึบ ไม่สั่นสะเทือนเพราะลมฉันใด, บัณฑิตย่อม ไม่หวั่นไหวในนินทาและสรรเสริญฉันนั้น.
	(พุทฺธ)	ขุ. ธ. ๒๕/๒๕.